Mapa - Góra Kościuszki (Mount Kosciuszko)

Góra Kościuszki ( []) – najwyższy szczyt lądowej części Australii (2228 m n.p.m. ), niekiedy podawany jako najwyższy szczyt Australii i Oceanii, choć w klasyfikacji tej części świata jest poza pierwszą dziesiątką. Jest położona w Nowej Południowej Walii, w Parku Narodowym Kościuszki, w Górach Śnieżnych w paśmie Alp Australijskich.

Góra została odkryta, zdobyta i nazwana przez Pawła Edmunda Strzeleckiego w czasie jego historycznej wyprawy z Jamesem Macarthurem z Sydney do Melbourne. Ich trasa, nieprzebyta wcześniej przez Europejczyków, prowadziła poprzez Alpy Australijskie oraz żyzną krainę, nazwaną przez Strzeleckiego Gippsland, na cześć ówczesnego gubernatora Nowej Południowej Walii, sir George’a Gippsa. W wyprawie brał ponadto udział James Riley oraz aborygeńscy przewodnicy Charlie Tarra i Jackey. Celem Strzeleckiego były badania naukowe m.in. geologiczne, oraz zdobycie i nazwanie najwyższego szczytu Australii. Natomiast Macarthur był głównie zainteresowany odkrywaniem nowych pastwisk i terenów nadających się do zagospodarowania przez osadników. Ich trasa na Górę prowadziła z Geehi zboczem dziś nazywanym Hannel’s Spur. 12 marca 1840 r. Strzelecki i Macarthur stanęli na najwyższym szczycie pasma górskiego widocznym od strony Geehi, obecnie noszącym nazwę Mt Townsend. Tu Strzelecki dokonał pomiarów geodezyjnych i stwierdził, że sąsiednia góra jest trochę wyższa. W obecności Macarthura, zdejmując kapelusz z głowy, uroczyście nazwał tę najwyższą górę Mt Kosciusko, by uczcić pamięć gen. Tadeusza Kościuszki, bohatera walk w Ameryce i w Polsce o wolność, niepodległość i równość. Z Mount Townsend Strzelecki powędrował samotnie, by zdobyć ten najwyższy szczyt. Tymczasem Macarthur powrócił do obozowiska, które na zboczu poniżej mieli przygotować Charlie Tarra i Jackey.

W oparciu o raporty Strzeleckiego nazwa Mt Kosciusko została w 1851 r. naniesiona przez Stanowego Geodetę Thomasa Townsenda na mapy hrabstwa Selwyn, a od 1860 r. znalazła się na mapach większej prowincji Wallace, a następnie Nowej Południowej Walii. Geodeta Townsend w latach 1846-7 przeszedł szczytowym pasmem Gór Śnieżnych i po Strzeleckim był drugą osobą, która stanęła na Mt Kosciusko. Przypomnieć należy, że obaj autorzy informacji, zarówno E.J. Halliday w 1892 r. jak i B.T. Dowd w 1940 r., reprezentowali Land Office of New South Wales, urząd stanu Nowa Południowa Walia (NPW) m.in. rejestrujący oficjalne nazewnictwo NPW.

W 1870 r. geodeci Stanu Wiktoria dokonali własnych pomiarów i błędnie przypisali nazwę Mt Kosciusko innej górze - sąsiedniemu szczytowi, który obecnie nazywa się Mt Townsend. Ten błąd stał się przyczyną zamieszania, którego konsekwencje są odczuwalne nawet współcześnie. W roku 1885 austriacki podróżnik i badacz dr R. von Lendenfeld, prowadzony przez lokalnego osadnika i hodowcę owiec J.M. Spencera powtórzył trasę Strzeleckiego sprzed 45 lat. Posługiwał się jednak błędną mapą wiktoriańską. Podobnie jak Strzelecki wszedł na górę, błędnie oznaczoną na wiktoriańskiej mapie jako Mt Kosciusko. Po dokonaniu pomiarów Lendenfeld stwierdził iż sąsiedni szczyt jest wyższy, więc nazwał go Mt Townsend. Nadał też nazwy okolicznym szczytom i strumieniom. Swój raport przesłał do władz Nowej Południowej Walii. Nie czekając na jego zatwierdzenie, opublikował w wielu gazetach komunikat, że odkrył i nazwał najwyższy szczyt Australii imieniem Mt Townsend. Jego zdaniem Mt Kosciusko był drugim w kolejności najwyższym szczytem Australii.

Władze Nowej Południowej Walii zaakceptowały wiele nazw proponowanych przez Lendenfelda, z wyjątkiem nazwy najwyższej góry, która już miała oficjalną nazwę Mt Kosciusko. Proponowaną przez Lendenfelda nazwę Mt Townsend nadano natomiast drugiej co do wysokości górze; to nazewnictwo obowiązuje do chwili obecnej.

W 1892 r. postawiono na najwyższej górze punkt triangulacyjny.

W roku 1997 w wyniku kampanii prasowej i dyplomatycznej dodano do nazwy najwyższej góry literkę Z i od tej pory nazywa się ona oficjalnie Mt Kosciuszko. Australijska wymowa nazwy odbiega znacznie od jej wymowy w języku polskim – w przybliżeniu brzmi "kozyjosko".

Spotykane często w popularnych publikacjach i w internecie historie o zamianie nazw gór nie znajdują potwierdzenia ani w faktach ani w  oficjalnych dokumentach. Do zamieszania przyczynia się również słynny obraz Eugene von Guerarda z 1863 r. ‘widok z góry Kościuszki’ przedstawiający de facto widok z Mt Townsend, a nie z Góry Kościuszki.

Wiele zamętu wprowadza też sprawa przypisywania Górze Kościuszki nazwy aborygeńskiej – Targangil. Ta nazwa pojawiła się po raz pierwszy w liście J.M. Spencera, przewodnika Lendenfelda. Spencer odnosił tę nazwę do góry dziś nazywanej Mt Townsend, która na błędnej mapie wiktoriańskiej zaznaczona była jako Mt Kosciusko. A więc Targangil to Mt Townsend. Góra Kościuszki nie miała nazwy aborygeńskiej – co potwierdza A.E.J. Andrews, ekspert od historii Gór Śnieżnych i autor monografii „Kosciusko, The Mount in History”.

Trasy turystyczne na Górę Kościuszki